آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو ازشایعترین علل درد زانو بخصوص در افراد بالای 40 سال .می باشد	مهمترین مشخصه آرتروز، تخریب تدریجی غضروف مفصلی است آرتروز شایعترین بیماری مزمن مفاصل هست  زانو بیشتر از مفاصل دیگر به آرتروز مبتلا می شود از علل آن می توان به چاقی ، افزایش سن وعوامل ژنتیکی اشاره کرد
آیا آرتروز زانو قابل پیشگیری هست؟		بله می شود از آرتروز زانو با کاهش وزن درصورت وجود چاقی ، کنترل فعالیت‌های روزمره و تقویت عضلات اطراف مفصل زانو پیشگیری کرد
آرتروز زانو در سه جمله		1	پیشگیری از آرتروز زانو برای جلوگیری از ایجاد و شدت آن اهمیت  اساسی دارد
		2	ورزش و توانبخشی زانو برای پیشگیری و درمان آرتروز زانو موثر و مفید هستند
		3	هر درد زانویی ، آرتروز زانو  نیست

عضله چهارسر ران نقش اساسی در پایداری و عملکرد زانو  دارد.ضعف و یا عمکرد نامتعادل این عضله موجب اختلال و بیماری در مفصل زانو  می شود که آرتروز زانو یکی از آنها می باشد.

علائم آرتروز زانو چیست؟

• درد زانو  که معمولا به هنگام فعالیت هست ولی با پیشرف بیماری در استراحت هم وجود خواهد داشت.
• محدودیت عملکرد و درد زانو در راه رفتن وبلند شدن از حالت نشسته و سوار و پیاده شدن از ماشین .
• خشکی مفصل  بویژه صبح ها و بعد از نشستن طولانی .
• کاهش  دامنه حرکتی مفصل زانو که در مراحل پیشرفته بیماری ایجاد می‌شود.
•  ضعف و لا غری عضلات اطراف مفصل.
• گاهی وجود کریپتاسیون(صداهایی مانند ترق‌توروق) در حرکات مفصل زانو.
• گاهی تجمع مایع در مفصل زانو دیده می شود.
• تغییرشکل در مفصل که درارتباط با آرتروز زانو بیشتر به صورت پای پرانتزی هست .
• احتمال ایجاد کیست در ناحیه پشت مفصل که به کیست بیکرمعروف است.

ارزیابی تشخیص در آرتروز زانو 

گرافی رادیولوژی از زانو یا همان عکس زانو :

عکس زانو درحالت ایستاده و یا خوابیده در  دو و یا سه نما انجام می شود.

عکس رادیولوژی از زانو برای تایید تشخیص و رد تشخیص های دیگری که موجب درد زانو می شوند  انجام می گیرد.

درمواردی مانند ضربه به زانو ، آب آوردن زانو و قبل از جراحی زانو هم عکس زانو درخواست می شود.

نکته مهم این است که شدت تغییرات در عکس زانوی بیمار دچار آرتروز زانو با شدت علایم بیمار ارتباط ندارد.

 آزمایش برای آرتروز زانو

آزمایش خون بیشتر در موادی که بیماری التهابی مانند آرتریت روماتویید( (RA) مطرح هست انجام می شود ، اگر زانو آب آورده باشد و حدس ‍‍‍‍‍پزشک بیماری التهابی و یا عفونی باشد  مایع زانو کشیده شده و برای بررسی آزمایشگاهی ارسال می گردد.

تشخیص آرتروز زانو

تشخیص آرتروز زانو بالینی هست یعنی پزشک براساس شرح حال بیمار و معاینه بیمار آرتروز زانو را تشخیص می دهد.تشخیص آرتروز یا استئوآرتریت زانو را می توان بر اساس ویژگی های بالینی با عکس رادیولوژیک تایید کرد.

تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از استخوان و بافت‌های نرم، از جمله غضروف، استفاده می‌کند. معمولاً برای تشخیص آرتروز نیازی به MRI نیست، اما در موارد پیچیده می تواند به ارائه اطلاعات بیشتر کمک کند.

آزمایش تجزیه و تحلیل مایع مفصلی می تواند به تایید تشخیص کمک کند.پزشک از یک سوزن برای کشیدن مایع از مفصل زانو آسیب دیده استفاده می کند. سپس این مایع برای التهاب مورد آزمایش قرار می گیرد و مشخص می شود که آیا درد ناشی از نقرس است یا عفونت به جای آرتروز زانو.

درمان آرتروز زانو چیست؟

دارو برای آرتروز زانو

انجام درمان مبتنی بر کاهش درد و ناتوانی بیمار و بهبود عملکرد او  هست.

 مسکن های خوراکی و موضعی ابتدا شروع می شوند این ها داروها ی ضددرد و التهاب هستند .

مکمل های غضروف ساز که در میان مردم به این نام معروف شده اند تاثیر اثبات شده ای ندارند و  یا تاثیرکمی دارند.

درمان توانبخشی آرتروز زانو

توانبخشی حیطه گسترده ای از مداخلات هست که بخش مهمی از آن  در مورد بیماری ها کاربرد دارد. توانبخشی مجموعه ای از مداخلات مورد نیاز در زمانی است که فرد  محدودیت هایی در عملکرد روزمره به دلیل پیری یا یک وضعیت بهداشتی  از جمله بیماری های مزمن یا اختلالات ، صدمات و آسیب ها دارد. نمونه هایی از محدودیت های عملکرد ، دشواری در تفکر ، دیدن ، شنیدن ، برقراری ارتباط ، حرکت در اطراف ، داشتن روابط یا نگه داشتن شغل است.
توانبخشی یک مؤلفه اساسی پوشش بهداشت جهانی به همراه ارتقاء ، پیشگیری ، درمان و تسکین است.

درمان توانبخشی زانو شامل موارد زیر هست :

1-آموزش بیمار

آموزش بیماردرمورد آرتروز زانو و عوامل تشدید دهنده و تسکین دهنده و تغییر شیوه زندگی بیمار و تغییرات محیط زندگی او لازم و ضروری هست.

2- ورزش آرتروز زانو

مطالعات علمی  از مزایای ورزش ، حتی اگر در منزل باشد ، بر درد و عملکرد بیماران مبتلا به آرتروز زانو پشتیبانی می کنند.

در ورزش های زانو تاکید ویژه ای بر تقویت عضله چهار سر ران وجود دارد.

ورزش های کششی زانو

کوتاهی عضلات اطراف زانو موجب فشاربر زانو، درد زانو و محدودیت حرکت زانو می شوند.

کشش عضلات  جلو ران (چهارسر ران) و پشت ران (همسترینگ) مورد تاکید می باشد.

کشش عضلات پشت ساق پا هم مفید و موثر هست.

ورزش های تقویتی زانو

تقویت عضلات زانو موجب بهبود  در قدرت و عملکرد  عضله  ، کاهش درد و بهبود  کیفیت زندگی می شود.
انواع ورزش های تقویتی زانو  وجود دارند ولی هیچکدام  برتری و  ترجیحی نسبت به همدیگر ندارند.

برای مشاهده انواع بیشتری از  ورزش های زانو  کلیک نمایید

ورزش های هوازی مناسب آرتروز زانو

برای تقویت ظرفیت هوازی دوچرخه سواری  و پیاده روی توصیه  می شود.ورزش هوازی درد و حساسیت  مفاصل را کاهش داده و وضعیت  عملکرد و ظرفیت  تنفسی را ارتقا می بخشد. ورزش  هوازی ، تحمل فعالیت  و آستانه  درد را افزایش می دهد  و می تواند  بر خلق و خو  وانگیزه برای مشارکت در سایرفعالیتها  تأثیر مثبت بگذارد.

ازخم کردن شدید زانو در صورت وجود افیوژن و یا همان آب آوردن زانو  باید  اجتناب شود. 

بیمارانی که درد زانوی بیشتری دارند می توانند  ورزش استاتیک  (ورزش تقویتی بدون حرکت مفصل) یا ورزش هوازی در آب را انجام دهند. 

در حالی که ورزش تقویتی زانو در کوتاه مدت برای نتایج خاص (مانند درد) بر ورزش هوازی برتر است، تمرین هوازی برای نتایج عملکردی در دراز مدت مؤثرتر است.

3- فیزیوتراپی زانو
4 – استفاده از عصا و واکر  

استفاده از عصا و واکر به کاهش درد زانو و جلوگیری از سقوط بیمار کمک می کند طول عصا و یا واکر باید درست انتخاب شود  و به بیمار آموزش لازم توسط پزشک و یا درمانگر در جهت استفاده درست از آنها داده شود بطورکلی عصا های  دسته دار از چوب معمولی و یا عصای کوهنوردی بهتر هستند. بیمار عصا را در سمت مقابل پای درناک و در موارد دوطرفه هر سمت که راحت هست ااستفاده می کند.

5 – اصلاح وضعیت قرار گیری زانو در خواب

در آرتروز زانو خوابیدن با بالش زیر زانو مضر هست اگرچه ممکن هست برای کمردرد مفید باشد.

چانچه درد زانو به هنگام خواب دارید علل دیگر درد زانو هم باید بررسی شوند.

خوابیدن به پهلو با بالش بین زانوها که نسبتا سفت باشد برای کمردرد و لگن و زانو می تواند مفید باشد.

6 – زانو بند 

7 – کفش و کفی مناسب آرتروز زانو چیست؟

کفش پاشنه بلند با آرتروز زانو در قسمت داخلی زانو ارتباط دارد.

کفی مناسب در درمان آرتروز قسمت داخلی زانو کمک کننده هست.

8- طب سوزنی

به عنوان درمان کمکی برای کاهش درد و بهبود عملکرد زانو مؤثر هست.

9- ماساژ و درمان دستی

10 – نوار جهت اصلاح قرارگیری کشکک

درمان بدون جراحی آرتروز زانو چیست؟

درمان های مداخله ای اقدامات درمانی هستند که به منظور تغییر شرایط دشوار و ناتوان کننده بیماران انجام می گیرند.برای آرتروز زانو مداخلات غیر جراحی متعددی وجود دارند و لازم هست برای هر بیمار روش مناسب خاص او و بیماری او انتخاب شود از طرفی با توجه به هزینه و عوارض احتمالی این اقدامات، لازم هست که بیماران اطلاعات و مشاوره لازم را برای جلوگیری از انجام غیر ضروری این اقدامات دریافت نمایند.

نکته بسیار مهم این است که درکنار تمام این مداخلات باید درمان های توانبخشی زانو شروع و یا ادامه یابند.

تزریق کورتون به زانو

تزریق کورتون داخل زانو به کاهش التهاب موضعی و بهبود علائم آرتروز زانو کمک می کند. بطورکلی پاسخ به آن،مانند کاهش درد زانو سریع است اما ممکن است در طولانی مدت پایدار نباشد.

 تزریق کورتون به زانو اغلب برای درمان علائم حاد و یا شدید استفاده می شود.

در صورت وجود مایع بیش ازحد داخل مفصل زانو یا همان آب آوردن زانو ، تخلیه آن لازم  هست تا ازرقیق شدن دارو جلوگیری شود.

تزریق کورتون داخل زانو با رعایت شرایط استریل ودر چند دقیقه انجام می گیرد، با تکنیک مناسب و استفاده از داروی بی حسی انجام آن درد زیادی ندارد.از آنجا که کورتیکواستروئید مستقیماً داخل مفصل زانو تزریق می شود ، میزان اثرات سیستمیک به حداقل می رسد.

تزریق کورتون داخل زانو دو یا سه بار در سال با فاصله 3 تا 4 ماه  قابل  انجام هست .

مراقبتهای بعد از تزریق شامل 5 تا 10 دقیقه استفاده از یخ موضعی هست و به بیماران توصیه می شود تا 24 تا 48 ساعت پس از تزریق از ایستادن و راه رفتن  طولانی خودداری کنند.

یونتوفورزیس (Iontophoresis)

رساندن کورتیکواستروئید(کورتون) به داخل مفصل زانو از طریق iontophoresis ممکن است یک گزینه جایگزین برای بیماران مردد  برای تزریق کورتون داخل زانو باشد ، البته این کاربطور روتین انجام نمی شود .

تزریق ژل به زانو

مفصل سالم زانو حاوی حدود 4 میلی لیتر مایع مفصلی است که هیالورونیک اسید جزء اصلی  این مایع مفصلی می باشد این مایع  اصطکاک  مفصل را کاهش می دهد  و مانند بالشتک از زانو بخصوص در هنگام ضربه (به عنوان مثال فعالیت تحمل وزن) محافظت می کند.

ژل هیالورونیک اسید بصورت دارو با نام های تجاری و وزن مولکولی مختلف ساخته شده است و برای تزریق داخل مفصلی در دسترس می باشد، برتری انواع آن نسبت به همدیگر کاملا مشخص نشده است .

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تزریق ژل هیالورونیک اسید را برای مفصل زانو تایید کرده است.

دلیل استفاده از ژل هیالورونیک اسید ، انتقال خصوصیات محافظ به مایع سینوویال طبیعی مفصل از جمله جذب فشار، روانکاری مفصل و  کاهش اصطکاک سطح غضروف مفصلی هست.هدف از تزریق ژل داخل زانو بهبود عملکرد و کاهش دردزانو می باشد.

در مقایسه با تزریق کورتون داخل زانو به نظر می رسد که اثر تزریق ژل به داخل زانو دیرتراما با دوام تر هست.هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد تزریق ژل هیالورونیک اسید در انسان روندهای بیولوژیکی یا پیشرفت آسیب غضروف را در آرتروز زانو تغییر می دهد.

تزریق ژل داخل مفصل زانو و مراقبت های بعد از آن مانند تزریق کورتون داخل مفصل زانو می باشد.

تزریق پی آر پی  به داخل زانو

پی آر پی (PRP) همان پلاسمای غنی ازپلاک هست که تزریق آن داخل زانو موجب بهبود علایم آرتروز زانو چند ماه بعد از تزریق می شود.تزریق پلاکت موجب کاهش درد زانو و خشکی مفصل و بهبود کیفیت زندگی بیمار می شود. بطورکلی تزریق پلاکت به داخل زانو برای آرتروز زانو روشی ایمن هست و اثرات طولانی تری دارد.

محلول پی آر پی  پس از خون گیری(حدود 30 میلی لیتر) از بیمار و سانتریفیوژ کردن آن آماده تزریق  می شود.کل زمان لازم برای تزریق پلاک حدود یک ساعت هست ولی روش تزریق پلاکت به داخل زانو و مراقبت های بعد از آن مانند تزریق کورتون  و ژل می باشد.

ازون درمانی آرتروز زانو

ازون(Ozone)؛ با فرمول O3 یک نوع گاز ناپایدار بوده و یکی از شکل های مولکولی اکسیژن هست که خاصیت اکسیدکنندگی این گاز باعث می‌شود تا کاربردهای صنعتی زیادی هم داشته باشد.

ازون تراپی یا ازون درمانی یک روش درمانی با ازون هست که در رشته های مختلف پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

ازن درمانی آرتروز زانو موجب کاهش دردزانو و بهبود عملکرد بیماران می شود. در این روش ازن به داخل مفصل زانو تزریق می شود، این کار معمولا در چند جلسه هفتگی انجام می گیرد.

البته درمورد ازن درمانی بحث ها و چالش های زیادی مطرح هست و برخی مطالعات آنرا موثر نمی دانند واین چالش ها در مورد ازن درمانی دیسک کمر و گردن بیشتر مطرح هست.

پرولوتراپی آرتروز زانو چیست؟

پرولوتراپی، که به آن تکثیر درمانی نیز گفته می شود درمانی مبتنی بر تزریق است که در مشکلات مزمن اسکلتی عضلانی و ارتوپدی استفاده می شود و بیشتر شامل تزریق محلول تحریک کننده به داخل مفصل و تاندون هست . مواد مختلفی مانند دکستروز یا سرم نمکی  تزریق می شوند و گفته می شود این مواد در نهایت باعث ترمیم بافت مورد نظر می گردند.

پرولوتراپی آرتروز زانو درمانی موثر بوده و موجب کاهش درد زانو می گردد.  برخی مطالعات علمی تاثیر آن را مانند تزریق ژل داخل زانو می دانند.

جراحی آرتروز زانو چیست؟

برای جراحی لازم هست برای هر بیمار روش مناسب خاص او و بیماری او انتخاب شود از طرفی با توجه به هزینه و عوارض این جراحی ها ، لازم هست بیماران اطلاعات و مشاوره لازم را برای جلوگیری از انجام غیر ضروری این جراحی ها دریافت نمایند.

نکته بسیار مهم انجام درمان های  توانبخشی زانو قبل و بعد از جراحی ها زانو می باشد.  

جراحی زانو برای بیماران با درد و خشکی شدید زانو که به درمان های دیگر جواب نمی دهد  وعملا  موجب اختلال عملکرد بیمار شده است صورت می گیرد.

 در جراحی زانو شدت درد و ناتوانی  عامل تعیین کننده اصلی  جهت تصمیم جراحی می باشد .  

دبریدمان آرتروسکوپی برای آرتروز زانو چیست؟

در این روش از آرتروسکوپ برای از بین بردن غضروف یا استخوان آسیب دیده استفاده می شود و شستشوی مفصل( به نام لاواژ مفصلی) انجام می گیرد. این نوع درمان  موضوعی بحث برانگیز است که آیا موجب  تسکین علامتی  آرتروز زانو می شود و یا خیر. بطور کلی بیمارانی که تاریخچه علائم آنها کوتاه و یا شروع ناگهانی دارد و همچنین  بیمارانی که مایع بیش ازحد داخل مفصل زانو یا همان آب آوردن زانو دارند ، به احتمال زیاد بهتر نتیجه می گیرند.

استئوتومی   

Osteotomy یک عمل جراحی است که به وسیله آن قسمتی از استخوان برش داده می شود ، این کار برای تصحیح طول استخوان و یا راستای قرارگیری آن انجام می شود.

استئوتومی زانو برای آرتروز زانو اغلب  برای افراد جوانتر ( کمتر از 50 سال) و فعال که آرتروز قسمت داخلی زانو و یا انحراف به داخل زانو و ساق پا(varus deformity) دارند انجام می شود. بیمار برای این روش درمانی نباید زیاد چاق باشد و خم و راست شدن زانو نباید محدودیت زیادی داشته باشد . البته شرایط دیگری هم هست که توسط جراحان محترم لحاظ می گردند.

بهبودی بعد از استئوتومی زانو معمولا طولانی ( حدود 10 سال ) هست ، اگرچه تسکین علائم غالباً کامل نیست ، اما استئوتومی ممکن است نیاز به تعویض کامل زانو را برای 5 تا 10 سال به تأخیر اندازد.

تعویض مفصل زانو

آرتروپلاستی زانو نوعی جراحی ارتوپدی هست  که با استفاده از آن سطوح مفصلی استخوان ران و درشت‌ نی ساق در مفصل ‌زانو با سطوح مصنوعی جایگزین می‌گردد. این جراحی معمولا برای آرتروز زانو و روماتیسم زانو و انحراف امتداد زانو انجام می شود . تعویض مفصل زانو به دو روش کامل( TKR  یا TKA ) و نیمه کامل (UKA یا  PKR) انجام می گیرد.

برای  تعویض مفصل زانو شدت درد و ناتوانی بیمار عامل تعیین کننده جهت تصمیم جراحی می باشد. اگرچه عملا سن و وزن هم برای  تصمیم جراحی و نوع جراحی  مد نظر قرار می گیرند.

تعویض مفصل زانو معمولا موجب بهبود درد زانو و کیفیت زندگی بیماران می شود.

عمر مفصل های مصنوعی زانو بین 10 تا 20 سال هست.

تعویض نیمه کامل مفصل زانو (PKR یا  UKA)   

تعویض نیمه کامل مفصل زانو جراحی برای آرتروز زانو هنگامی که  قسمتی از زانو درگیر باشد مورد استفاده قرا می گیرد و در آن قسمت های آسیب دیده مفصل زانو تعویض می شود.

 تعویض نیمه کامل مفصل زانو در حال حاضر به یک درمان پذیرفته شده برای بیماران مسن تر با آرتروز قسمت داخلی زانو تبدیل شده است.

بطور کلی در تعویض نیمه کامل مفصل زانو، درد بعد از عمل بیمار کمتر بوده و دوره بهبودی کوتاهتری نسبت به روش تعویض کامل زانو دارد ،علاوه بر این، برش جراحی کوچکترو آسیب بافت کمتر هست .

برای این روش زانوی بیمار  نباید ناپایدار باشد و یا محدودیت شدید در خم و راست شدن داشته باشد.

تعویض کامل  زانو ( TKR یا TKA )  

تعویض کامل زانو ، با سابقه ربع قرن ، به طور کلی برای بسیاری از بیماران تسکین درد خوبی فراهم می کند. حرکت و عمکرد بیماران نیز بهبود می یابد.

آرترودز آرتروز زانو چیست؟

آرترودز خشک کردن مفصل به برداشتن غضروف و فشردن سطوح مفصل که باعث می‌شود استخوان‌های هر دو طرف مفصل به هم  جوش بخورند می‌گویند.

این درمان در آرتروز زانو برای بیمارانی که در آنها جراحی تعویض زانو شکست خورده هست انجام می گیرد.

مشاوره و تصمیم

 برای درمان آرتروز زانو لازم هست که بیمار با جدیت  پیگیر درمان بیماری خود باشد و برای تصمیم  در مورد نوع درمان ، اطلاعات لازم را کسب و مشاوره درمانی دریافت نماید.